Nguyễn Trọng Nghĩa có tên gọi khác là Sáu Nghĩa quê tại huyện Gò Công, tỉnh Tiền Giang. Ông sinh ra trong một gia đình có bảy người con và là con thứ năm nên có tên là Sáu Nghĩa (vì ở miền nam con đầu được gọi là Hai, do vậy con thứ năm được gọi là Sáu). Gia đình ông tham gia kháng chiến cả trong chiến tranh Đông Dương và chiến tranh Việt Nam, là cơ sở cách mạng nuôi giấu cán bộ, tổ chức mạng lưới giao liên hoạt động ngầm trong vùng do Việt Nam Cộng hòa kiểm soát. Khi ông được 4 tuổi thì cơ sở cách mạng nuôi giấu cán bộ của gia đình ông ở trong rừng bị lộ vì bị chỉ điểm. Trong lúc bị đối phương bao vây, cha ông tử trận. Mẹ ông lúc đó đang mang thai con út. 5 năm sau, cơ sở cách mạng lại bị lộ. Mẹ ông bị giết để lại 7 người con đều đang tuổi vị thành niên. Họ hàng quyết định nuôi anh em ông. Ông được người cô nuôi dưỡng. Hoàn cảnh gia đình khó khăn, cô ông vừa bí mật tham gia hoạt động cách mạng, vừa làm đủ mọi nghề để nuôi nấng, dạy dỗ các cháu. 9 năm sau ngày mẹ mất, ông 17 tuổi và nhập ngũ chiến đấu ở biên giới phía Bắc.